Droeve snaar, vriend van mij

De in 1881 geboren filosoof en wiskundige L.E.J.Brouwer heeft vooral naam gemaakt met zijn topologisch werk, dat voor de moderne wiskunde fundamenteel is, en daarnaast zijn intuïtonisme, dat een verregaande hervorming van de wiskunde vereiste. Hij was de eerste wiskundige van werkelijk wereldformaat die Nederland na Huygens heeft voortgebracht. hij was als wiskundige tegelijk een hartstochtelijk mysticus die rationalisme en wetenschap verfoeide en geloofde dat de taal en de logica de natuur geweld aandoen. 'Dit alles,' schreef Rudy Kousbroek in NRC/Handelsblad, 'hing weer samen met zijn visie op de wiskunde, waarvan hij de gangbare soort beschouwde als een waardeloos gebouw van woorden, dat nergens meer correspondeert.'

Deze geniale geleerde heeft een jarenlange vriendschap en correspondentie onderhouden met de in 1924 overleden dichter en socialist Carel Adama van Scheltema. Zijn dichterschap was doortrokken van het socialisme, wat destijds nogal wat opschudding verwekte in de vaderlandse letteren. Te meer daar Scheltema niet alleen de Tachtigers maar ook eigentijdse progressieven als Henriëtte Roland Holst geducht de les las. In zekere zin was er geen groter tegenstelling denkbaar dan tussen twee vrienden: Brouwer subjectief idealist en tegelijk beoefenaar van de strengste alle wetenschappen, Scheltema rationalist en tevens dienaar van de dichterlijke muze. De brieven van Brouwer en Scheltema zijn naar vorm en inhoud bijzonder verrassend en zij tonen Brouwer zonder masker, zonder de terughoudendheid die hij in zijn overige correspondentie altijd in acht nam.