Heldenangst

Jean Dartemont is negentien jaar oud als in de zomer van 1914 de oorlog tussen Duitsland en Frankrijk uitbreekt. Aangestoken door het aanvankelijk enthousiasme van de Fransen die denken Duitsland snel onder de voet te kunnen lopen, meldt hij zich bij het Franse leger. In Jeans jeugdige ogen is de oorlog een avontuur dat je moet meemaken. Zijn geestdrift slaat snel om in teleurstelling en desillusie. Het leger blijkt een vergaarbak van menselijke zwakheden en afwijkingen, domheid, afstomping, smerigheid en wreedheden.
De nutteloze oorlog, waaraan inmiddels de halve wereld deelneemt, sleept zich voort en eist dagelijks ontelbare slachtoffers, die dood op het slagveld achterblijven of zwaar verminkt in het veldhospitaal verdwijnen. Jean voert getrouw zijn taken uit, maar zijn scherpe geest registreert ieder gruwelijk detail van het leven aan het front en in de loopgraven.
Chevallier is een meester in het schilderen van beelden. Als bij een toverlantaarn ontrolt zich voor onze ogen het leven in oorlogsgebied. We zien de geteisterde landschappen en de geruïneerde dorpen. We horen het gebulder van de kanonnen, ruiken de dood en vooral de angst, de angst van jonge helden die op kerstavond met de leeftijdsgenoten van de vijand een schnaps gaan drinken en op eerste kerstdag weer op elkaar schieten. Maar we delen ook de zelfreflectie en ironische overpeinzingen van de auteur, genieten van zijn precieze taalgebruik en heldere zinnen.
Een intelligent, meeslepend, hartverscheurend relaas, dat de verzwegen achterkant laat zien van de zo geprezen ‘heldenmoed’. Onder de grote antioorlogsromans is het een indrukwekkend modern boek: het laat zien dat dé vijand alleen als abstract collectief (der Erbfeind) vijandig is. Als individu, als mens en jongeman ga je liever met hem naar de kroeg.